Η τελευταία μεγαλεπήβολη ταινία του Ridley Scott, Prometheus μπορεί να είχε τις προοπτικές ενός τιτάνα, κατόρθωσε όμως να... ικανοποιήσει τις υψηλές προσδοκίες που έθεσε; Νομίζω πως ναι, αλλά μονάχα μέσα στα πλαίσια του mythos που ο ίδιος σχεδίασε!
Αν και ήταν το σκάφος των ανθρώπων που έφερε το όνομα του μυθικού αδελφού του Άτλαντα, ο αληθινός Προμηθέας στην υπόθεση της ταινίας δεν μπορεί παρά να είναι η εξωγήινη φιγούρα που στα πρώτα λεπτά του φιλμ, αυτοκτονεί εγκαταλελειμμένος κάπου στην προϊστορική Γη για να προκύψει από το διασκορπισμένο του DNA το ανθρώπινο είδος. Κάπως έτσι, οι άνθρωποι-απόγονοι φέρουν μέσα τους την μαύρη στάχτη των Τιτάνων όπως και την θεϊκή Διονυσιακή φλόγα της αναζήτησης. Το πρώτο μισό της ταινίας λοιπόν περιστρέφεται γύρω από την θεωρία των Αρχαίων Αστροναυτών (περί της εξωγήινης επαφής κατά τους μυθικούς χρόνους) και ορισμένα στοιχειώδη υπαρξιακά ερωτήματα: Ποιος μας δημιούργησε και γιατί; Τι είναι ο Άνθρωπος; Τι είναι η Ψυχή;
Και με τον τρόπο αυτό, ο σκηνοθέτης καταφέρνει όχι απλά να αφυπνίσει στον θεατή τους ίδιους αυτούς (διαχρονικούς και πανανθρώπινους) προβληματισμούς, αλλά τον κάνει να αγωνιά μαζί με τους πρωταγωνιστές της ταινίας, για να βρει την πολυπόθητη απάντηση.
Μόνο που αυτή, δεν βγαίνει έξω από τα όρια που θέτει το σενάριο του Prometheus!
Σαν άλλοι τιμωροί Ολύμπιοι, οι Μηχανικοί όχι απλά εμφανίζονται νάρκισσοι (προσέξτε το μεγαλόπρεπο ασώματο κεφάλι του «Ορφέα» που βρίσκεται στην μέση του δωματίου με τα κανοπικά δοχεία – σύμβολο λατρείας του λόγου αλλά και της εικόνας του εαυτού τους ως το μόνο αληθινό είδωλο του Θεού!) μα και αυστηροί κριτές αφού αποστολή τους είναι ο αφανισμός του «λάθους» που είναι η ανθρώπινη φυλή!
Προς τέρψη των αγνωστικιστών, οι μεταφυσικές απαντήσεις που προσφέρει η ταινία είναι μάλλον πεσιμιστικές. Οι άνθρωποι του Προμηθέα ταξίδεψαν στην άλλη άκρη του γαλαξία για να βρούνε απαντήσεις, τον Δημιουργό και το κλειδί για τα μυστήρια της ζωής. Το μόνο που ανακάλυψαν όμως, ήταν ο θάνατος ως η μόνη συμπαντική σταθερά!
Στο σημείο αυτό, δεν μπορώ να μην συγκρίνω το Prometheus του Scott με το Contact (1997) του Robert Zemeckis όπου παρόμοια, οι άνθρωποι ανακαλύπτουν μια πρόσκληση για τα άστρα. Μόνο που εκεί, τον πρωταγωνιστικό ρόλο κατέχει η Dr Arroway (το μονοπάτι του βέλους) σε αντιδιαστολή με τον Dr Holloway (το απατηλό μονοπάτι). Παρόμοια, το ανολοκλήρωτο στην αποστολή των ανθρώπων διακρίνεται και από τον ημιτελή κύκλο (σύμβολο της μήτρας) που σχηματίζει το σκάφος των Μηχανικών (σε αντίθεση με τον τέλειο δίσκο στην αρχή της ταινίας) που βρίσκουν οι άνθρωποι θαμμένο κάτω από το λίθινο lingam (προσέξτε την ομοιότητα της κατασκευής με το περίφημοανάκτορο των Χαρκόνεν που είχε σχεδιάζει ο Giger για το Dune του Jodorowsky).
Με λίγα λόγια, ολόκληρος ο πλανήτης των εξωγήινων, δεν είναι παρά ένα εκκολαπτήριο θανάτου, γι’ αυτό άλλωστε και την κορυφή του θόλου δεν στολίζει κάποιο έμβλημα γονιμότητας, αλλά ένα κρανίο. Τον θάνατο αυτό -από τον οποίο δεν γλίτωσαν ούτε οι ίδιοι οι Μηχανικοί αποδεικνύοντας πως δεν είναι παντοδύναμοι θεοί παρά Γνωστικά κακέκτυπα και «Νεφιλίμ»- εγκυμονεί ο τάφος με τον γκιγκερικό βωμό μιας άγνωστης (σεξουαλικής άραγε;) λατρείας και τον μαύρο χυμό που μεταμορφώνεται σταδιακά, από έρπουσα μαύρη χολή, σε ερπετό, αργότερα σε πολύποδο και τελικά σε ανθρωποειδές.
Το Prometheus ακολουθεί ένα δικό του σκοτεινό Δαρβινισμό γειώνοντας τον μεταφυσικό υπαρξισμό στην ματεριαλιστική φαινομενολογία. Δεν υπάρχει Δημιουργός, παρά μονάχα ο θάνατος που είναι ο πιο τέλειος και ευπροσάρμοστος οργανισμός από κάθε άλλη ποικιλία ζωής.
Γι’ αυτό ίσως και το alien του Scott δεν απέκτησε ποτέ όνομα – διότι ενσαρκώνει τον μεγάλο ξένο της ζωής, το ίδιο το Ένστικτο του Θανάτου ενός αφανή Θεού, που όμως βρίσκει κάθε φορά ένα ικανό αντίπαλο στο πρόσωπο μιας γυναίκας, έμβλημα της δημιουργικής αρχής…
