Όποιος και αν ήταν ο στόχος του επιστημονικού προγράμματος, γεγονός είναι ότι προκάλεσε σύγχυση και ταραχή σε παιδιά, γονείς, δάσκαλους αλλά και στον απλό κόσμο. Ο φάκελος "Παιδιά '83" ανοίγει από αυτό το σημείο και θα σας παρουσιάσουμε όλα εκείνα τα στοιχεία που βρήκαμε κατά την διάρκεια της πολύμηνης και διεξοδικής έρευνάς μας.
Το πρόγραμμα της Ακαδημίας Αθηνών
Τα έτη 2001 και 2002, μπήκε σε εφαρμογή το επιστημονικό πρόγραμμα έρευνας με αντικείμενο την πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων με τίτλο "Διευρωπαϊκό Πρόγραμμα: Βιολογικά κλινικά και γενετικά χαρακτηριστικά που προάγουν τη σωματική και ψυχική υγεία". Η συγκέντρωση πληροφοριών για το πρόγραμμα αυτό θα γινόταν με την χρήση ερωτηματολογίων και συνοδευτικών επιστολών.
Ένα τέτοιο έγγραφο που έφερε στην κεφαλίδα του την σφραγίδα της Ακαδημίας Αθηνών καθώς και του Πανεπιστημίου Αθηνών με την υποσημείωση "Υπό την αιγίδα της Ακαδημίας Αθηνών και του Πανεπιστημίου Αθηνών" έφτασε στα χέρια πολλών γονιών παιδιών που γεννήθηκαν τον Απρίλιο του 1983. Ο λόγος ήταν το αίτημα συνεργασίας των γονιών καθώς και των παιδιών τους στο προαναφερθέν πρόγραμμα.
Το έγγραφο αυτό απευθυνόταν προσωπικά στα παιδιά που γεννήθηκαν τον Απρίλιο του 1983, αφού τα κατέτασσε σε μια ομάδα παιδιών για τα οποία είχαν συγκεντρωθεί πληροφορίες για την ενδομήτρια ζωή τους μέχρι και την ηλικία των επτά ετών.
Η διεξαγωγή του ερευνητικού προγράμματος στην Ελλάδα είχε εγκριθεί από την υπ’ αριθμόν 10/7-2-2001 απόφαση της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και από την υπ’ αριθμόν Γ2/649/13-2-2001 απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Και οι δύο αποφάσεις ενέκριναν αποκλειστικά το ερευνητικό επιστημονικό πρόγραμμα με τον τίτλο "ΒΙΟΛΟΓΙΚΑ, ΚΛΙΝΙΚΑ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΔΙΑΘΕΤΟΥΝ ΣΕ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΗΣ ΝΟΣΟΥ".
Το κείμενο της επιστολής συνέχιζε αναφέροντας πως οι παραλήπτες (δηλαδή τα παιδιά) έπρεπε να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο με απόλυτη ειλικρίνεια ενώ στο μεταξύ θα ακολουθούσαν βιοχημικές εξετάσεις για την μέτρηση των λιπιδίων, της χοληστερίνης και του σακχάρου στο αίμα τους.
Τόνιζε δε, ότι η ομάδα αυτή των παιδιών ανήκε στα "τυχερά παιδιά" της χρονιάς αφού " η συμμετοχή τους στην έρευνα αυτή προσέφερε αισιόδοξα μηνύματα για την υγεία του αύριο".
Η επιστολή έκλεινε με την υπογραφή μίας αναπληρώτριας καθηγήτριας Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του Γενικού Γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών. Την επιστολή ακολούθησε ένα πολυσέλιδο και πολυεπίπεδο ερωτηματολόγιο με τον τίτλο "Ερωτηματολόγιο Εφήβων".
Η υπόθεση των παιδιών του '83 ("Φάκελος: τα παιδιά του ΄83") απασχόλησε μεγάλη μερίδα της ελληνικής κοινωνίας μέχρι και τις μέρες μας, σε βαθμό που προκάλεσε αντιδράσεις στο Ελληνικό κοινοβούλιο, με ερωτήματα προς το Υπουργείο Παιδείας και το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης τον Ιανουάριο του 2008.
Το σχετικό θέμα έφερε στην επιφάνεια αρχικά ο κύριος Γιάννης Φουράκης ο οποίος στο βιβλίο του «Τα Προμηνύματα Των Δελφών» έκανε λόγο για ένα μυστικό ερευνητικό πρόγραμμα το οποίο ως βαθύτερο στόχο είχε τον εντοπισμό παιδιών που θα αποτελούσαν τους επόμενους ηγέτες του κόσμου.
Ας δούμε πιο αναλυτικά όμως τι συνέβη με το ερωτηματολόγιο που χρησιμοποιήθηκε ως μέθοδος συγκέντρωσης στοιχείων από τα παιδιά και τους γονείς που συμμετείχαν στο ερευνητικό πρόγραμμα, χωρίς ωστόσο να τους έχουν κοινοποιηθεί επακριβώς η τύχη των προσωπικών στοιχείων του κάθε συμμετέχοντος καθώς και οι εξελίξεις του προγράμματος.
Το "περίεργο " ερωτηματολόγιο
Στην πρώτη σελίδα του εγγράφου, υπήρχε η χαρακτηριστική ένδειξη «Ερωτηματολόγιο Εφήβων». Στη συνέχεια παρατηρείται η ένδειξη «Κωδικός Ερωτηματολογίου», γεγονός που σημαίνει ότι κάθε ερωτηματολόγιο έφερε ένα μοναδικό αριθμό, ο οποίος αντιστοιχούσε σε μια βάση δεδομένων ή μια λίστα με ονόματα.
Τα υπόλοιπα στοιχεία που ζητούνταν από τον έφηβο αφορούσαν το φύλο, την ημερομηνία γέννησης και τον τόπο γέννησης. Το ερώτημα που γεννάται είναι πώς έφτασαν τα ερωτηματολόγια στα χέρια των παιδιών, εφόσον το έγγραφο δεν έχει τυπωμένο όνομα παρά μόνο ένα κωδικό.
Συμπεραίνουμε ότι τηρήθηκε μια λεπτομερής βάση δεδομένων με όλα τα στοιχεία των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα. Μάλιστα τονίζεται με έντονη γραφή στο τέλος των οδηγιών συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου ότι θα πρέπει να παραμείνει «ανώνυμο».
Μια από τις ενότητες του ερωτηματολογίου (Νο 6 Στοιχεία Ιδιοσυγκρασίας) αφορούσαν την προσωπικότητα του ερωτώμενου.
Ερωτήσεις όπως , «νιώθεις καμιά φορά πως άλλοι σαν να σε έχουν «βάλει στο μάτι» σαν να θέλουν το κακό σου», ή «νιώθεις καμιά φορά σαν να μην θέλεις πια να ζεις;» προβλημάτισαν γονείς και παιδιά, οι οποίοι αναρωτήθηκαν ποιος ήταν ο λόγος αυτών των ερωτήσεων. Όταν πλέον οι ερωτώμενοι είχαν συμπληρώσει και αποστείλει τα ερωτηματολόγια αυτά ακολούθησε ένα νέο έγγραφο, ξανά με τις ίδιες κεφαλίδες και ενδείξεις, περί Ακαδημίας Αθηνών και Πανεπιστημίου Αθηνών (ας σημειωθεί ότι ουδεμία ευθύνη επιρρίπτεται στην Ακαδημία ή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών).
Αυτή την φορά όμως καλούσε πλέον όλους τους συμμετέχοντες εφήβους, μετά την λήξη των μαθητικών τους εξετάσεων να ανταποκριθούν στην πρόσκληση για μια προσωπική συνάντηση με σκοπό να καταγραφούν τα σωματομετρικά τους στοιχεία –ύψος, βάρος, περίμετρος μέσης και ισχίων, αρτηριακής πίεσης, καρδιακού ρυθμού και αίματος.
Η συνάντηση οριζόταν για τις 28 Ιουνίου 2001 ή στις 12 Ιουλίου 2001, στις εννιά το πρωί σε εξωτερικό ιατρείο Παιδιατρικής Κλινικής του νοσοκομείου ΚΑΤ στη Κηφισιά, όπου υπεύθυνη για την εν λόγω εξέταση οριζόταν συγκεκριμένη γιατρός.
Διαβάστε το ερωτηματολόγιο και τις επίμαχες ερωτήσεις.
